Kazaziye : Anadolu'nun Tel Örgü Sanatı ve Tarihsel Kökeni

Kazaziye: Anadolu’nun Tel Örgü Sanatı ve Tarihsel Kökeni

Giriş

Kazaziye, Trabzon ve çevresinde yaşayan, tamamen el ile örülen ve düğümlenen saf gümüş (999) veya saf altın (24 ayar) tellerin işçiliğiyle yapılan eşsiz bir el sanatıdır. Tellerin içine ince bir ipek veya naylon ip sarılır; hiçbir kaynak veya lehim kullanılmaz. Bu teknik, hem estetik hem de esnek yapısıyla diğer metal işçiliği tekniklerinden ayrılır.

--- Detaylara geçmeden önce, bu kadim tekniğin modern yorumunu Kazaziye Koleksiyonu'nda keşfedebilirsiniz.

Tarihsel Köken ve İlham

Kazaziye, günümüzde Trabzon’un yaşayan bir geleneği olsa da, tarihi kökenleri antik çağlara uzanıyor:

Mezopotamya (MÖ 3000 civarı): İnce metal tellerin tekstil benzeri bir altyapı üzerinde sarılmasıyla yapılan takı örnekleri görülmüş.

Lidya ve Anadolu (MÖ 1200–500): Altın ve gümüş tellerin örgü ve sarım teknikleri kullanıldığı öne sürülüyor.

Antik Yunan ve Bizans Dönemi: İnce tellerin düğüm, örgü veya kıvrımlı dekorasyonla takılarda kullanıldığı belgelenmiş.

Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi: Teknik, Trabzon’da korunmuş ve yaşatılmış; geleneksel yöntemler günümüze kadar aktarılmıştır.

> Not: Kazaziye, filigran / telkâri ile karıştırılmamalıdır. Filigran genellikle lehim/kaynak ile yapılırken, kazaziye tamamen el ile örülen örgü ve düğüm tekniğine dayanır.

---

Teknik ve Yapılış

Teller: Saf gümüş (999) veya saf altın (24 ayar)

İç ip: İpek veya naylon

Örgü: Düğüm ve el ile örme tekniği

Ürünler: Bileklik, kolye, küpe, tespih gibi aksesuarlarda uygulanır; estetik ve esnek bir yapıya sahiptir

---

Günümüzde Öğrenim ve Yaşatma

Trabzon coğrafi işaretli kazaziye, belediye ve halk eğitim kursları ile yaygın olarak öğretiliyor.

Ben de bu kurslardan öğrenmiş bir ustayım ve bu geleneği modern tasarımlara uyarlayarak yaşatıyorum, böylece hem kültürel mirası hem de estetik değeri gelecek nesillere taşıyorum.

Örneğin Arife Deveci Kazaziye Bileklikleri  bu geleneğin modern yorumlarıdır. Her parça, el emeği ve tarihsel ilhamla üretilmiştir.

Kazaziye, sadece bir takı değil, insanlık tarihinin tel örgü sanatı yolculuğunu taşıyan bir mirastır. Mezopotamya’dan Anadolu’ya, Antik Yunan ve Bizans dönemine, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine, günümüz Trabzon’una uzanan teknik ve estetik bağlar, bu sanatın evrenselliğini ve sürekliliğini gösterir.

Zanaatin en ince halini keşfet.